De opening van het 22e Oosterscheldekreeftseizoen was dit jaar minder massaal, maar zeker niet minder feestelijk. Een kleine tweehonderd gasten en journalisten waren in de ochtend getuige van het binnenhalen van de eerste Oosterscheldekreeft. Het kreeftenseizoen begint elk jaar op de laatste donderdag in maart. De Oosterscheldekreeft is een van de weinige echte seizoenproducten die Nederland kent. Door de milde winter en de vele zonuren in het begin van de lente is het volgens kenners een uitstekend Oosterscheldekreeftjaar. De vangstperiode van de kreeft is gelimiteerd. Tot en met 15 juli mag deze Zeeuwse slowfood-delicatesse gevangen, aangevoerd en verhandeld worden. De kreeftenpopulatie in de Oosterschelde is uniek en heeft een andere DNA-structuur dan kreeften elders in Europa. Die unieke structuur zorgt voor hun fijne, delicate en zachte smaak.
Persreis
Voorafgaand aan de officiële opening van het Oosterscheldekreeftseizoen vond er een tweedaagse persreis plaats op Schouwen-Duiveland, samengesteld door SESD en Stichting Promotie Oosterscheldekreeft met medewerking van hotel Mondragon, restaurant Cristó en restaurant Sailor’s Inn. De persreis startte op een bijzondere plek bij het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk. Hier werd de pers ontvangen in de naastgelegen brasserie Het Vijfde Caisson met koffie en een Zeeuwse bolus. De brasserie, die sinds kort bij het museum is getrokken, serveert afgezien van de bolus meer lokale ingrediënten zoals de kaas van Kaasboerderij de Stolpe en vlees van Vleesboerderij Boot. Vanuit de museum-brasserie kun je de vier caissons zien waarin het Watersnoodmuseum is gevestigd. Na de koffie werd er een bezoek gebracht aan museum.
Het Watersnoodmuseum ligt midden in een krekengebied dat is gevormd door de ramp van 1953. Het is nu een prachtig recreatiegebied met uitzicht op de Oosterschelde. De caissons zijn gebruikt voor de sluiting van het laatste stroomgat bij Ouwerkerk. In totaal waren er 96 stroomgaten die gedicht moesten worden. Als je het museum binnenloopt, stap je in de geschiedenis van het water van 1953 tot nu. Het geheel wordt gerund door 135 vrijwilligers van wie een groot deel ook zelf de ramp heeft meegemaakt. Tijdens het bezoek proef je de emoties bij de verhalen over de tragedie die zich toen voltrok voor de inwoners van Zeeland en de vele slachtoffers. En hoewel de ramp volgend jaar alweer zeventig jaar geleden plaatsvond, is het overstromingsthema nog altijd actueel. In het museum proberen ze de verhalen van toen dan ook te koppelen aan het heden. De invloed van het water speelt dicht bij Zeeland, zoals de recentelijke overstromingen in België, Limburg en Duitsland, maar we hebben ook te maken met de zeespiegelstijging en klimaatverandering. In het museum leer je van alles over water en het belang van waterveiligheid. Een indrukwekkend en emotioneel stukje geschiedenis.
Expeditie Zeegroenten
Iets buiten Ouwerkerk gaat de persreis verder met een zeegroente-expeditie van de gepassioneerde wildplukker, ‘genietholoog’ en voormalig visserman Co Schot. In het slikkengebied leidt hij de pers rond en gaat hij op zoek naar zeegroenten, ook wel schorgroenten genoemd; blad-, stengel- of knolgroenten die in of bij de zee groeien. Meestal is dit op kwelders of schorren. Destijds waren het in Nederland meer armeluisgroenten die vooral bij Zeeland vergaard werden. Tegenwoordig zijn ze vaker in restaurants te verkrijgen, met name in visrestaurants. De bite en de zilte smaak zijn kenmerkend voor deze zeegroenten en zijn een perfecte match met vis-, schaal- en schelpdieren. Het snijden gebeurt heel gereguleerd en op twee manieren. Je hebt de binnendijkse teelt en het zeegroentensnijden voor de echte liefhebbers. Co is een liefhebber en probeert elk jaar een vergunning te krijgen voor deze echte Zeeuwse traditie. Het zit hem in de genen; vele generaties gingen hem al voor. Er zijn ongeveer zeshonderd aanvragen per jaar, maar er worden maar 284 vergunningen verstrekt. Co heeft de eerste geteelde, gesneden lamsoren in een papieren zak bij zich. Je kunt ze rauw eten en zijn zilt van smaak. De lamsoren van de slikken zijn vaak nog wat zilter dan de geteelde exemplaren. Samen met de journalisten gaat Co op zoek naar lamsoor in dit mooie slikkengebied dat tegen de Oosterschelde aan ligt. De slikken waar ze overheen lopen staan onder invloed van eb en vloed. Als het hoog water is, staat het water tot aan de ‘tenen’ van de slikken. Op dit moment ligt het gebied er droog bij. Ondanks dat het vroeg in het seizoen is, zijn de dunnen uitlopers van de lamsoor al zichtbaar, eetbaar en vol van smaak. De zeekraal die hier ook groeit is pas te vinden rond half juli. Ook die is supergezond, want vol vitaminen en mineralen.
Weergaloze lunch bij Sailor’s Inn
De reis vervolgt naar de haven van Bruinisse voor de lunch bij restaurant Sailor’s Inn, geleid door de gepassioneerde Maurice de Coninck en chef Marco. Hier kunnen de smaakpupillen volledig ‘los’. Ze weten hier wat koken is, met respect voor het product. Maurice is bovendien een fervent wijnliefhebber. Hij is al twintig jaar een gespecialiseerde importeur van Europese wijnen. Italiaanse en Duitse wijnen hebben zijn speciale aandacht; zijn bijnaam is dan ook niet voor niets Mauriesling. Hij reist heel Europa door voor de beste wijnen. Uit de wijnhandel is ook nog een winkel voortgekomen met olijfolie, glaswerk en servicegoed. Voor deze dag hebben Maurice en Marco een speciale lunch samengesteld met bijpassende wijnen. Als voorgerecht wordt er een tartaar van rauwe makreel geserveerd met een salade van diverse schaal- en schelpdieren, afgemaakt met chili-olie. Het hoofdgerecht is griet met olijven en een tomaten-brunoise, ook al even heerlijk. De begeleidende wijnen zijn met zorg uitgezocht. Maurice houdt van vreemde eenden in de bijt als het gaat om wijn. Voor deze lunch heeft hij gekozen voor een wijn van verdecadruiven uit Apulië, de meest zuidoostelijke regio in Italië, gelegen aan de Adriatische en de Ionische Zee. De druiven uit dit gebied zijn aromatisch, hebben een lage zuurgraad en zijn bovendien licht oxidatief. Daarom combineert deze wijn goed met de zilte tonen in de gerechten, zoals mosselen, oesters en scheermessen. Het zonnige uitzicht op de plezierjachten aan de haven maakt Brasserie Sailor’s Inn een heerlijk plek voor lunch of diner.
Voldaan van al het lekkers ging de reis naar hotel Mondragon aan Oude Haven in Zierikzee, de overnachtingsplek voor deze persreis. Hier dompelde het gezelschap zich onder in de luxe van de Gouden Eeuw. Hotelmanager Govert Janzen gaf vol trots een rondleiding door het hotel. Hij heeft zijn ziel en zaligheid in de renovatie gestoken en het resultaat is ernaar. Over elke centimeter is nagedacht en alles matcht met elkaar. Cristóbal de Mondragón, een Spaanse veldheer uit de zestiende eeuw, is de naamgever van het hotel. Het fantastisch gerestaureerde pand ademt rust en geborgenheid uit. Veel kamers kijken uit op de mooie binnentuin en ze hebben allemaal heerlijke bedden. Voor de lunch of het diner kun je kiezen uit het inpandige restaurant Cristó met een Frans-Baskische keuken of stadcafé Le Bistrôt voor lichtvoetig bistronomie met de sfeer van een Parijs’ café. Vanaf het buitenterras heb je een sfeervol uitzicht over de monumentale Oude Haven in het centrum van Zierikzee.
Zierikzee en Mondragon
Voorafgaand aan het diner in Mondragon gaf stadsgids Joyce van Dijke-Vermeulen een rondleiding door Zierikzee. Een gepassioneerde dame die in een klein uurtje de fijne details en de verborgen pareltjes van het centrum liet zien. Zierikzee heeft een binnenstad met een rijke historie. In deze compacte havenstad kun je ruim vijfhonderd monumenten bewonderen. Het heeft ook een aantal prachtige middeleeuwse stadspoorten die een glimp geven van hoe de stad eruit moet hebben gezien tijdens de Gouden Eeuw. De plekken in Zierikzee hebben stuk voor stuk een verhaal te vertellen, van de tijd van monniken en ridders tot de tijd van de watersnoodramp in 1953.
Het diner werd geserveerd in Le Bistrôt, een stukje Parijs in Zierikzee. Op tafel strak wit linnen, glimmend bestek en fonkelend glaswerk. Het diner bestond uit Franse klassiekers en het geheel werd begeleid met zachte gitaarmuziek. De wijnen kwamen van Weingut Peter Kriechel, een familiebedrijf en wijnmakerij in het Ahrdal. Met zijn inmiddels 24 hectare teeltgebied is het wijnhuis het grootste particuliere wijnhuis in de Ahr.
De vangst van de eerste Oosterscheldekreeft 2022
De tweede dag van de persreis stond volledig in het teken van het vangen en het veilen van de Oosterscheldekreeft. Na het vorstelijk ontbijt dat werd geserveerd in restaurant Cristó, vertrokken de gasten naar de haven van Zierikzee. Hier stond de Frisia klaar om naar de fuiken in de Oosterschelde te varen. Kreeftenvisser Robin van den Hoek lichtte met zijn kreeftenboot MS3 de eerste fuiken. Robin is de zoon van wijlen Gerrie van den Hoek, vaste Oosterscheldekreeftenvisser van de Stichting Promotie Oosterscheldekreeft. Hij werd geassisteerd door de Commissaris van de Koning in Zeeland, Han Polman, en Nelleke Launspach, voorzitter van de Stichting Promotie Oosterscheldekreeft. Han Polman en Nelleke Launspach namen de kreeft in ontvangst. Robin kreeg na de vangst te horen dat de eerste Oosterscheldekreeft de naam Gerrit kreeg, vernoemd naar zijn vader.
Aan boord kregen de genodigde naast een fruit de mer van patisserie ook een proeverij van Zeeuwsche Zoute. Zeeuwsche Zoute wordt gemaakt in de zoutziederij iets buiten het dorp Bruinisse, een plek waar op ambachtelijk wijze zout wordt gewonnen, met water uit de Oosterschelde. Zeeuwsche Zoute is het enige bedrijf in Nederland dat zeezout wint. Zoutwinning was in het verleden een belangrijke pijler van de economie in Zeeland, maar werd verboden vanwege de nadelige gevolgen die het had voor de stabiliteit van de dijken en het land. Zeeuwsche Zoute is een initiatief van Christian Clerx, een geboren en getogen Zeeuw die hiermee een oud Zeeuws ambacht nieuw leven wilde inblazen. Het zout mag het keurmerk Zeker Zeeuws dragen en wordt gebruikt in veel Zeeuwse hotels en restaurants.
De eerste gevangen Oosterscheldekreeft werd later in de ochtend naar Colijnsplaat vervoerd om bij de kreeftenveiling in Colijnsplaat te worden geveild. Veilingmeester Edwin Evers, radio-dj, drummer en zanger, heeft dit jaar de eerste Oosterscheldekreeft geveild voor de Maag Lever Darm Stichting. De veiling leverde 42.500 euro op. De gelukkige bezitter van kreeft is de firma Aqua Triton uit Yerseke.
Fruits de Mer in de Nieuwe Kerk
Later in de middag werden alle gasten en journalisten uitgenodigd om naar de Nieuwe Kerk in Zierikzee te gaan. Daar werden bij aankomst de overige Oosterscheldekreeften in de vorm van een amuse geserveerd, samen met een glas champagne. De amuse werd bereid door restaurant Codium uit Goes van chef Wouter Kik. Vervolgens werd er een lunch van fruits de mer uitgeserveerd met de Europese kreeft in de hoofdrol. Helaas mag er vóór de 31e maart niet meer Oosterscheldekreeft gevangen worden dan alleen een kleine hoeveelheid om van te proeven. Dit was een primeur voor de aanwezige gasten en pers.
Commissaris van de Koning Han Polman heette iedereen welkom en er volgde een toelichting op de Oosterscheldekreeft met de daarbij behorende wijn door voorzitter Nelleke Launspach. Tijdens de lunch werd ook de speciale Oosterscheldekreeftwijn gepresenteerd. Er is dit jaar gekozen voor een Duitse wijn die uitstekend past bij de Zeeuwse fruits de mer en natuurlijk de Oosterscheldekreeft. Het is een blanc de noir uit het Ahrdal geworden van Weingut Peter Kriechel. Een witte wijn gemaakt van spätburgunder, een blauw druivenras, waardoor de wijn een mooie roze gloed heeft. De leden van de Kring van de Oosterscheldekreeft hebben deze wijn niet alleen gekozen vanwege de smaak. Zeeuwen begrijpen maar al te goed wat een overstroming teweeg kan brengen en het Ahrdal is in de zomer van 2021 getroffen door ernstige overstromingen die gepaard gingen met modderstromen, waardoor wijngaarden en bottelarijen in één klap werden weggevaagd. De flessen wijn uit dit getroffen gebied worden daarom ook wel ‘Flutwein’ genoemd.
Wijn bij de Oosterscheldekreeft uit het Ahrdal
De Wijnkoningin Ruth Simons uit het Ahrdal bracht tijdens de lunch een aantal flessen Oosterscheldekreeftwijn naar binnen. Hierop was ook duidelijk het speciaal ontworpen wijnetiket te zien, ontworpen door de Zierikzeese kunstenares Charlotte Koster. Het thema van dit etiket was heel toepasselijk ‘eb en vloed’. Zes magnums werden bij opbod verkocht, elk voorzien van een uniek kunstwerkje, uitgevoerd in sepia inkt (van inktvis uit de Oosterschelde) en bladgoud. De uiteindelijke opbrengst van 3550 euro is bestemd voor de wijnmakers uit het Ahrdal die getroffen zijn door overstromingen in 2021. Na de koffie en het dessert van De Man die Bakt uit Zierikzee sloot Jack van der Hoek, burgemeester van Schouwen-Duiveland, de feestelijke middag af.
Tekst en foto’s: Marco Louter
Foto’s 31 mei: Limit Fotografie, Jan de Carpentier
Eindelijk weer genieten van die heerlijke Oosterscheldekreeft in Zeeland
